PESAN MUNSYI DEWAN...tatabahasa

KATA HUBUNG KOMPLEMEN “UNTUK”

Kata `untuk’ dalam bahasa Melayu lebih dikenali oleh pengguna bahasa Melayu sebagai kata sendi nama. Banyak pengguna yang tidak menyedari bahawa kata `untuk’ juga merupakan kata hubung pancangan keterangan dan kata hubung komplemen. Apabila perkara ini tidak diketahui, pengguna sering mengabaikan penggunaan kata `untuk’ di tempat yang sepatutnya.

Kesilapan ini sering kita lihat dalam ayat seperti yang berikut:

1. Langkah menangani gejala perlumbaan haram dalam kalangan remaja perlu diberikan perhatian oleh semua pihak.

2. Usaha menghapuskan tempat pembiakan nyamuk aedes menjadi tanggungjawab setiap penduduk.

3. Anda dikehendaki menulis jawaban tersebut dengan lengkap.

Penjelasan:Ayat (1) hingga (3) di atas sebenarnya tidak tepat.

Ayat yang tepat ialah:

1a. Langkah untuk menangani gejala perlumbaan haram dalam kalangan remaja perlu dberikan perhatian oleh semua pihak.

2a. Usaha untuk menghapuskan tempat pembiakan nyamuk aedes menjadi tanggungjawab setiap penduduk.

3a. Anda dikehendaki untuk menulis jawaban tersebut dengan lengkap.

Dalam ayat (1a) hingga (3a) di atas, klausa komplemen seperti ` untuk menangani gejala perlumbaan haram dalam kalangan remaja’, ` untuk menghapuskan tempat pembiakan nyamuk aedes’, dan `untuk menulis jawaban tersebut dengan lengkap’ merupakan pelengkap kepada subjek.

Jika bahagian tersebut tidak ada, maka ayat tersebut menjadi ayat yang berikut:

1b. Langkah perlu dberikan perhatian oleh semua pihak.
2b. Usaha menjadi tanggungjawab setiap penduduk.
3b. Anda dikehendaki dengan lengkap.

Dalam ayat (1b) hingga (3b) di atas, subjek kelihatan tidak lengkap, iaitu `langkah apa?’, `usaha apa?’ dan `dikehendaki apa?’.

Untuk mengetahui perkara ini lebih jelas, sila lihat ayat (3).
Ayat tersebut sebenarnya berasal daripada ayat yang berikut:

4. Cikgu menghendaki anda menulis jawaban dengan lengkap. [aktif]

4a. Anda dikehendaki oleh cikgu menulis jawaban tersebut dengan lengkap.[pasif]

3. Anda dikehendaki menulis jawaban tersebut dengan lengkap.
[Selepas oleh + FN digugurkan]

Ayat di atas tidak akan lengkap jika ditulis seperti yang berikut:
4b. Cikgu menghendaki anda.

Persoalannya ialah `Cikgu menghendaki anda apa?’

Dalam ayat 4b di atas, ayat tersebut memerlukan pelengkap. Jadi, pelengkap ayat tersebut merupakan klausa komplemen. Hal ini membuktikan bahawa klausa komplemen penting dan perlu ada dalam ayat.

Persoalannya ialah mengapakah pengguna menggugurkan kata komplemen?
Jika kata komplemen tidak penting dalam bahasa Melayu, mengapakah kata ini diwujudkan? Oleh sebab itu, penggguna bahasa Melayu hendaklah mendalami ilmu tentang komplemen dalam bahasa Melayu.


AGY7500

PESAN MUNSYI DBP - AKLITIK

KAU-KU-MU-NYA

Kau, ku, mu dan nya ialah kata ganti diri singkat (KGDS) atau dikenali juga sebagai klitik. Terdapat peraturan tertentu tentang penggunaan kata ganti tersebut.KGDS `kau’ digunakan hanya di awal kata. Kedudukannya pula mestilah rapat dengan kata kerja pasif yang mengikutinya. Kata ini tidak boleh bertugas sebagai subjek ayat.

Ayat contoh:
1a. Buku itu telah kaubaca.[/]
1b. Buku itu telah kau baca [x]

2a. Kau telah membaca buku itu. [x]
2b. Engkau telah membaca buku itu. [/]

KGDS `ku’ boleh digunakan di awal dan di akhir kata.Kata ini tidak boleh menjadi subjek ayat.

Ayat contoh:
1a. Segala masalah akan kuselesaikan.[/]
1b. Segala masalah akan ku selesaikan.[x]

2a. Terimalah pemberian daripada ayahku ini. [/]
2b. Terimalah pemberian daripada ayah ku ini. [x]

3a. Ku akan melawat ke Jepun. [x]
3a. Aku akan melawat ke Jepun. [/]

KGDS `mu’ digunakan di akhir kata sahaja. Kata ini tidak boleh dijadikan subjek ayat dan kata ini tidak boleh dijarakkan dengan kata sebelumnya. Kata ini hendaklah ditulis dengan huruf besar di pangkal kata itu serta dibubuh tanda sempang jika digunakan untuk mengganti nama Tuhan.

Ayat contoh:
1a. Saya akan meminta sahabatmu tunggu di sini. [/]
1b. Saya akan meminta sahabat mu tunggu di sini. [x].

2a.Terimalah doa daripada hambu-Mu yang kerdil ini.[/]
2a.Terimalah doa daripada hambamu yang kerdil ini. [x]

KGDS `nya’ digunakan di akhir kata sahaja.Kata ini tidak boleh bertugas sebagai subjek ayat. Kata ini hendaklah ditulis dengan huruf besar di pangkal kata itu serta dibubuh tanda sempang jika digunakan untuk mengganti nama Tuhan.

Ayat contoh:
1a. Dia memberitahunya tentang perkara itu.[/]
1b. Dia memberitahu nya tentang perkara itu. [x]

2a. Kita hendaklah berdoa kepada-Nya untuk memohon perlindungan. [/]
2b. Kita hendaklah berdoa kepadanya untuk memohon perlindungan.[x]

Akhir sekali, kesemua kata tersebut tidak boleh digandingkan supaya menjadi ianya, kukau, mukau, kumu, munya, nyamu, nyakau, dan sebagainya.



agy7500

PESAN MUNSYI DBP - SEMENTELAHAN

1. Bolehkah kata sementelahan itu digunakan sebagai ganti kepada tambahan pula?
Drpd Kamus Dewan Edisi Ke-4 (KD4) m/s 1439, saya mendapati hanya perkataan
Sementelah dan sementelahan bermaksud tambahan pula.

Jadi sementelahan itu = tambahan pula itu. Salahlah kan??Ayat contoh dalam KD4 juga mempunyai sementelahan pula. Manalah betul?

2. Kerap kali juga saya lihat pelajar menggunakan penanda wacana sementelahan itu untuk maksud selain itu. Yang ini pun salah bukan? Jadi, apakah ayat contoh yang betul?


Jawaban:

1. Sementelahan bermaksud lebih-lebih lagi atau tambahan pula. Kita tidak perlu menambah kata ganti nama tunjuk itu supaya menjadi sementelahan itu. Kesilapan yang dilakukan oleh pengguna bahasa pada hari ini ialah mereka menggunakan perkataan sementelahan atau tambahan pula sebagai penanda wacana. Sebenarnya, sementelahan dan tambahan pula tergolong dalam kata tugas, iaitu kata hubung gabungan.

Ayat contohnya adalah seperti yang berikut:

1. Beliau tidak jadi mengikuti rombongan itu ke luar negara kerana mengalami sakit mata, sementelahan keadaan di luar negara kacau-bilau.

2.Beliau tidak jadi mengikuti rombongan itu ke luar negara kerana mengalami sakit mata, lebih—lebih lagi keadaan di luar negara kacau-bilau.

3. Beliau tidak jadi mengikuti rombongan itu ke luar negara kerana mengalami sakit mata, tambahan pula keadaan di luar negara kacau-bilau.

4.Kita mesti bertolak sekarang juga kerana hari semakin gelap, sementelahan tempat perkhemahan itu masih jauh lagi.

5.Kita mesti bertolak sekarang juga kerana hari semakin gelap, lebih-lebih lagi tempat perkhemahan itu masih jauh lagi.

6.Kita mesti bertolak sekarang juga kerana hari semakin gelap, tambahan pula tempat perkhemahan itu masih jauh lagi. Kesilapan yang sering dilakukan oleh pelajar dalam penulisan karangan ialah mereka menggunakan perkataan sementelahan atau tambahan pula sebagai penanda wacana seperti yang berikut:

7. *Tambahan pula, pihak kerajaan mestilah mengambil tindakan yang tegas terhadap pengguna jalan raya yang melanggar undang-undang.

8. *Sementelahan, pihak kerajaan mestilah mengambil tindakan yang tegas terhadap pengguna jalan raya yang melanggar undang-undang.Kesilapan yang paling teruk ialah kesalahan dari segi kelewahan bahasa seperti yang berikut:

9. Sementelahan pula, pihak kerajaan mestilah mengambil tindakan yang tegas terhadap pengguna jalan raya yang melanggar undang-undang.

Ayat ini akan menjadi lebih kacau apabila digantikan dengan tambahan pula. Lihat ayat tersebut di bawah ini:

10. Tambahan pula pula, pihak kerajaan mestilah mengambil tindakan yang tegas terhadap pengguna jalan raya yang melanggar undang-undang. Hal ini terjadi demikian kerana sementelahan bermaksud tambahan pula. Jadi, ayat contoh yang terdapat dalam KD4 menggunakan rangkai kata sementelahan pula sebenarnya tidak tepat.
Inilah salah satu kelemahan Kamus Dewan yang memberikan ayat contoh yang tidak gramatis.

2. Ungkapan sementelahan itu tidak boleh menggantikan penanda wacana selain itu. Hal ini ini dikatakan demikian kerana sementelahan itu bukan penanda wacana. Jika kita memberikan maksud sementelahan sebagai lebih-lebih lagi atau tambahan pula, frasa yang wujud akan menjadi celaru seperti lebih-lebih lagi itu atau tambahan pula itu, penanda wacana selain itu sebenarnya berasal daripada frasa sendi nama selain perkara itu yang bermaksud perkara yang sama telah dibincangkan sebelum perkara itu.


-drp Cgu Ghalib:agy7500

MINGGU BAHASA

23 BEBRUARI - 27 FEBRUARI 2009

(pelancaran Minggu Bahasa 2009)

TATABAHASA - Ketaksaan

jangan pandang belakang - guru di hadapan

PESAN MUNSYI DEWAN DBP

Sumber: Akhbar Sisipan Tutor

Sepotong ayat dapat menerbitkan beberapa maksud yang tertentu. Hal ini demikian bergantung pada lagu bahasa atau intonasi ayat itu diucapkan. Ayat yang dapat menghasilkan pelbagai maksud dikatakan ayat yang mempunyai unsur ketaksaan (ambiguity). Dengan kata lain, ketaksaan ditakrifkan sebagai sifat binaan atau konstruksi yang dapat diberi lebih daripada satu tafsiran.

Telitilah ayat yang berikut:

1. Ibu bapa Mustafa telah meninggal dunia.Ayat ini mengandungi unsur ketaksaan kerana dapat diertikan sebagai ibu kepada bapa (iaitu nenek) Mustafa telah meninggal dunia, atau kedua-dua ibu bapa Mustafa telah meninggal dunia.

Untuk dapat mengenal pasti perbezaan erti ini, kita perlu, secara intuisi, menyedari kewujudan dua jenis binaan ayat yang berbeza. Kita begitu mudah memahami maksud yang terkandung dalam ayat ini jika diucapkan dengan lagu bahasa (intonasi) yang berbeza bersesuaian dengan maksud yang hendak disampaikan.

Dalam ayat 1 di atas, jika kita meletakkan tekanan pada kata ibu, kemudian diikuti dengan jeda (hentian sebentar), pastilah ayat ini menyatakan bahawa ibu kepada bapa Mustafa (nenek Mustafa) telah meninggal dunia.Sebaliknya, jika tiada tekanan pada perkataan ibu dan tanpa jeda dalam mengucapkan ayat tersebut, maka maksud yang terkandung menyatakan bahawa kedua-dua ibu bapa Mustafa yang meninggal dunia, bukan neneknya.

Jelas bahawa dalam ujaran, intonasi dan jeda memainkan peranan sebagai penentu kepada maksud yang didukung oleh sesuatu ayat. Dalam bentuk tulisan, hal ini dapat dijelaskan dengan penggunaan tanda baca untuk menentukan ketaksaan ayat berkenaan. Marilah kita teliti ketaksaan ayat-ayat yang berikut ini:

2. Orang itu dibunuh jangan dibebaskan.

3. Saya makan nasi ayam.

4. Beri saya rantai beruk.

5. Saya makan roti John di bawah pokok.

Ada dua maksud yang tersirat dalam ayat 2.
Pertama, orang itu jangan dibunuh, tetapi hendaklah dibebaskan. Maksud yang pertama ini dapat ditentukan dengan membubuh tanda koma bertitik (;) selepas perkataan jangan, menghasilkan ayat pasif Orang itu jangan dibunuh; dibebaskan. Koma bertitik wajar diletakkan di situ sebagai pemisah klausa/ayat yang dimulai dengan kata hubung “tetapi”. Koma bertitik itu juga meletakkan jeda berada di situ. Ayat asalnya ialah Orang itu jangan dibunuh tetapi (orang itu) dibebaskan, dengan frasa nama kedua orang itu digugurkan dalam klausa/ayat kedua kerana frasa nama ini merupakan frasa nama yang sama dalam klausa/ayat yang pertama.Maksud yang kedua ayat kedua ini ialah bahawa orang itu dibunuh, dan jangan dibebaskan. Maksud ini ditentukan apabila tanda baca dibubuhkan selepas perkataan dibunuh.

2. (a) Orang itu dibunuh; jangan dibebaskan. atau

2. (b) Orang itu dibunuh! Jangan dibebaskan.

Ayat 3 menunjukkan satu penyataan saya beri kepada seseorang, bagi menerangkan perbuatan saya, iaitu saya sedang makan nasi; dan nasi yang saya makan itu ialah nasi ayam. Tidak ada sebarang tanda baca atau tekanan dalam ayat tersebut. Ayat ini diucapkan secara bersahaja menurut lagu bahasa ayat penyata bahasa Melayu menurut tingkat nada 2-4-2-3 sebagai lambang turun naik nada suara. Kedudukan tingkat nada ini ditunjukkan seperti yang berikut:
2 4 2 3 Saya ma kan nasi a yam.

Jika tingkat nada terhenti sebentar selepas kata nasi: Saya makan nasi, ayam!, maka maksudnya berlainan daripada maksud yang pertama.

Kali ini saya memberitahu ayam (bukan lagi manusia yang bertanya) yang saya makan nasi. Perhatikan betapa luas jurang perbezaan makna oleh ketaksaan unsur ayat tersebut.Ketaksaan ayat ketiga hampir sama dengan ayat yang kedua, iaitu seseorang meminta ia diberikan rantai beruk (rantai untuk mengikat beruk) untuk maksud yang pertama; dan maksud yang kedua pula menyatakan bahawa ia (seseorang) memberukkan orang yang diminta menyerahkan rantai kepadanya.

Ayat 4 juga membawa maksud yang berbeza. Ayat ini menyatakan bahawa saya makan roti John di bawah pokok. Roti John ialah nama sejenis roti yang sangat digemari oleh anak muda kini. Sebaliknya, Jika dalam ucapan berlaku hentian selepas perkataan roti, kemudian disambungkan ujaran dengan ayat John di bawah pokok, maka ayat 4 ini menghasilkan dua ayat yang berbeza ceritanya. Cerita pertama mengisahkan saya makan roti, dan roti itu ialah roti John; dan kisah yang kedua pula menyatakan John berada di bawah pokok.

Demikian wajah ayat yang mengandungi unsur ketaksaan, kerana satu pola ayat tidak semestinya mempunyai satu makna. Satu pola ayat yang sama dapat diertikan dengan lebih daripada satu pengertian. Jadi, untuk dapat mengenali perbezaan erti ini kita perlulah menyedari kewujudan dua erti yang terkandung dalam satu ayat yang sama itu. Hanya intuisi berbahasa kita yang dapat menentukannya.


Sumber : Akhbar Tutor (Utusan Malaysia)

TATABAHASA - betulkan bahasa anda

senyumlah selalu - pengubat stres

PESAN MUNSYI DEWAN DBP

Salam hormat,

1. Sering saya ditanya oleh kalangan pelajar dan guru tentang terjemahan dalam bahasa Melayu bagi frasa "that is because".

2. Pertama sekali, yang perlu kita sedari ialah penggunaan "ini kerana" merupakan terjemahannya yang sering digunakan, oleh hampir kebanyakan masyarakat dan media.

3. Saya ingin menyatakan bahawa frasa "ini kerana" tidak tepat, dan kesilapan ini telah lama dibetulkan. Saya percaya banyak guru dan pelajar telah mengetahui hal ini.

4. Maka, oleh sebab itu, bentuk yang baharu digunakan untuk menggantikan frasa "ini kerana", iaitu "hal ini demikian kerana".

5. Namun begitu, persoalannya, adakah bentuk "hal ini demikian kerana" itu betul?

6. Mari kita kaji hal ini secara ringkas.

7. Ayat mestilah terdiri daripada subjek dan predikat. Subjek terdiri daripada frasa nama manakala predikat boleh terdiri daripada frasa nama, frasa kerja, frasa adjektif, dan frasa sendi nama.

8. Bagi bentuk "hal ini demikian kerana", yang manakah yang menjadi subjeknya?

9. Ya, subjeknya ialah "hal ini". Bagaimanakah pula dengan predikatnya?

10. Adakah predikatnya, "demikian kerana"?

11. Jikalau bukan, adakah "demikian"?

12. Banyak orang beranggapan bahawa "demikian" ialah predikatnya, dan "kerana" merupakan keterangan predikat.

13. Ya, itulah pegangan kebanyakan orang. Tetapi, jikalau kita menyatakan bahawa "demikian" itu menjadi predekikatnya, apakah golongan katanya.

14. Saya telah menyatakan bahawa predikat hanya terdiri daripada frasa nama, frasa kerja, frasa adjektif, dan frasa sendi nama.

15. Jelas sekali, perkataan "demikian" tidak tergolong dalam mana-mana golongan kata yang boleh dijadikan konstituen predikat. Perkataan "demikian" merupakan golongan kata adverba. Untuk makluman, golongan kata adverba merupakan jenis kata baharu yang disenaraikan dalam Tatabahasa Dewan Edisi Ketiga (2008).

16. Dan, kata adverba tidak boleh dijadikan konstituen predikat kerana kata adverba merupakan kata tugas.

17. Oleh sebab itu, bentuk "hal ini demikian kerana" tidak tepat kerana bentuk tersebut tidak mempunyai predikat.

18. Untuk membetulkannya, kita perlu memasukkan unsur predikat agar bentuk yang terbina betul.

19. Unsur predikat yang dicadangkan adalah seperti "berlaku" dan "terjadi". Bentuk yang terbina akan menjadi "hal ini berlaku demikian kerana" ataupun "hal ini terjadi demikian kerana".

20. Subjeknya ialah "hal ini"; predikatnya "berlaku/terjadi"; dan "demikian" merupakan adverba atau keterangan bagi kata kerja "berlaku/terjadi". Perkataan "kerana" tetap menjadi keterangan predikat.

21. Oleh sebab itu, elakkanlah penggunaan bentuk "ini kerana" atau "hal ini demikian kerana" agar mutu tatabahasa kita terpelihara dan kesilapan dapat dielakkan. Mulai sekarang, gunakanlah bentuk "hal ini berlaku demikian kerana..."

Sumber: cgu azhar.blogspot.com

KERTAS 1 - PERKATAAN BOMBASTIK

PESAN MUNSYI DEWAN

Perkataan Bombastik

Akhir-akhir ini, banyak pelajar yang mempunyai kecenderungan untuk menggunakan perkataan yang bombastik dalam penulisan karangan. Tahukah anda maksud perkataan bombastik?
Perkataan bombastik bermaksud banyak menggunakan kata yang indah-indah dan luar biasa kelihatannya tanpa membawa pengertian yang bernas atau jelas.

Dalam hal ini, Arena Wati, Sasterawan Negara, sering menggunakan bahasa yang sederhana dan mudah difahami dalam karyanya. Pemilihan kata-katanya dibuat begitu teliti dan tidak bersifat bombastik.Dalam penulisan karangan pada peringkat PMR dan SPM, calon digalakkan supaya menulis karangan yang mudah difahami dengan menggunakan bahasa yang indah dan menarik.

Penggunaan bahasa yang sukar difahami atau bersifat bombastik akan menyusahkan pembaca atau pemeriksa. Oleh hal yang demikian, pelajar dinasihati supaya tidak bersusah payah untuk mencari atau menghafal perkataan atau frasa yang bombastik untuk dimasukkan dalam karangan. Perkara yang penting ialah pelajar dapat menulis karangan dengan memasukkan perkataan atau frasa yang biasa digunakan tetapi mempamerkan keindahan.

Ayat seperti ”Malam mula merangkak tiba” merupakan satu contoh ayat atau ungkapan yang menarik. Semua perkataan dalam ayat tersebut difahami oleh kebanyakan pengguna bahasa. Dari segi gaya bahasa, ayat tersebut menggunakan gaya bahasa personifikasi. Dari segi jenis karangan pula, ayat tersebut sesuai digunakan untuk karangan jenis cerita.

Cuba baca ayat yang di bawah ini pula:"Dalam hal ini, beliau memfasiqkan bahawa keputusan itu terpaksa dibuat oleh kerajaan walakin mendapat tentangan daripada pihak pembangkang."

Persoalannya ialah mengapakah calon perlu menggunakan perkataan memfasiqkan dan walakin? Perkataan memfasiqkan dan walakin jarang-jarang digunakan oleh pengguna bahasa. Perkataan mengatakan atau menyatakan lebih tepat dan sesuai digunakan dalam ayat tersebut. Perkataan yang sepatutnya digunakan untuk maksud walakin pula ialah meskipun, walaupun atau sungguhpun.

Kesimpulannya, calon tidak perlu bersusah payah untuk mencari perkataan yang pelik-pelik atau jarang-jarang digunakan oleh masyarakat untuk dimasukkan dalam penulisan karangan. Karangan yang baik bukanlah dinilai dari segi penggunaan kata yang bombastik, tetapi penilaian dibuat secara keseluruhan termasuk penggunaan kata, frasa, pengolahan ayat, penggunaan ungkapan yang menarik, dan sebagainya.

Sumber : agy7500.blogspot.com